स्याङ्जा जिल्लाको विरुवा गाउँपालिका अध्यक्ष सूर्य बहादुर कुँवर वि.सं. २०२८ साल असार १ गते मनकामना गा.वि.स वडा न‍. ४ (साविक विरुवा गाउँपालिका वडा-८) मा सामान्य परिवारमा जन्मिएका हुन् । सूर्य बहादुर हजुरआमा र आमाको छत्रछायाँमा हुर्किए । उनी जन्मिनु अगाडि नै बुवाले अर्कै केटीसँग विवाह गरेका कारण उनले बुवाको साथ र मायाको महशुस गर्न पाएनन्।

आमासँग आयस्रोतको कुनै बाटो नहुँदा सूर्य बहादुरको बाल्यकाल अभावमै बित्यो। काम नगरी दुई छाक खान नपुग्ने परिवारको आर्थिक स्थिति हुँदा पनि आमा र हजुर आमाले मेलापात गरेर उनमो लालनपालन गर्दै पढाए। गाउँकै सामुदायिक भुरुङ चौकी मा. वि. बाट सूर्य बहादुरले  माध्यमिक तहको शिक्षा आर्जन गरे।

मृत्यु सत्य हो सबैलाई थाहा छ तर कहिले हो भन्ने कसैलाई थाहा छैन । कालले कति बेला कसलाई आफ्नो बनाउँछ यो कसैलाई थाहा हुँदैन। उनको जीवनमा पनि त्यस्तै बज्रपात भयो। १२ वर्षकैं कलिलो उमेरमा सूर्यले आफूलाई अथाह माया गर्ने हजुरआमालाई गुमाए। बुवाको न्यानो स्पर्शलाई महशुस गर्न नपाएका उनका लागि हजुरआमा गुमाउँदाको त्यो पल जीवन कै नमिठो क्षण हुन पुग्यो।

विरुवाको नवज्योती मा.वि. बाट ०४५ सालमा  एसएलसी उत्तिर्ण गरेका सूर्यले भुरुङ चौकी मा.वि. मा ५ कक्षासम्म अध्ययन गर्दा सधैं प्रथम हुन्थ्ये । उनी कक्षामा पहिलो  र दोस्रो भइरहे कहिल्यै तेस्रो हुन परेन्। अतिरिक्त क्रियाकलापमा पनि निकै सक्रिय उनी अध्ययनमा सूर्य नाम जस्तै तेज थिए।

०६७ सालमा स्याङ्जाको वालिङ क्याम्पसबाट शिक्षा र जनसंख्या विषयमा स्नातक तह उत्तिर्ण गरेका उनको सानैदेखी राजनीतिमा लगाव थियो। राजनीति रूचीको विषय भएकाले ठूलाबडाले कुरा गर्दा बाल्यकालमा पनि आफूले ध्यान दिएर सुन्ने गरेको सूर्यले बताउँछन। पञ्चायतलाई नजिकबाट निहालेका सूर्यलाई समाजमा मान्छे-मान्छेबीच गरिने भेदभाव र थिचोमिचोले असह्य गराउँथ्यो।

०६७ सालमा स्याङ्जाको वालिङ क्याम्पसबाट शिक्षा र जनसंख्या विषयमा स्नातक तह उत्तिर्ण गरेका उनको सानैदेखी राजनीतिमा लगाव थियो। राजनीति रूचीको विषय भएकाले ठूलाबडाले कुरा गर्दा बाल्यकालमा पनि आफूले ध्यान दिएर सुन्ने गरेको सूर्यले बताउँछन। पञ्चायतलाई नजिकबाट निहालेका सूर्यलाई समाजमा मान्छे-मान्छेबीच गरिने भेदभाव र थिचोमिचोले असह्य गराउँथ्यो। त्यति बेला परिस्थिति असहज भएकाले उनी चाहेर पनि केही गर्न सक्दैनथ्ये।

सूर्यको परिचय यतिमा मात्र सीमित हुँदैन। उनी पालिकाप्रमुख मात्र नभएर एक कुशल प्रधानाध्यापक शिक्षकसमेत हुन्। शिक्षण यात्रामा २६ वर्ष बिताइसकेका उनले ०५० सालमा पहिलो पटक चन्द्र प्रा.वि. मा  प्रा. वि तहको स्थायी नियुक्ति पत्र प्राप्त गरे। स्याङ्जाकैं भुरुङ चौकी मा.वि चन्द्रज्योती, दीपेन्द्रदय प्रा.वि. मा अध्यापन गरेका उनले ०५७ जेठदेखि भुरुङ मा. वि. मा प्रधानाध्यापकको जिम्मेवारी सम्हाले। विद्यार्थी कालदेखी राजनीतिमा सक्रिय सूर्यले अध्यापन गर्दैगर्दा बचेको समयमा सामाजिक कार्यहरु गरिरहेकाले गर्दा पनि राजनीतीमा आउनको लागि सबैको साथ पाएको उनी बताउँछन्।

नेपाल  प्रगतिशील  विध्यार्थी युनियनमा रहेर काम गरेका उनी अनेरास्ववियु गाउँ कमिटीको सदस्य, जिल्ला कमिटीको अध्यक्ष हुँदै हाल जिल्ला कमिटी सचिवालयमा सदस्यको रूपमा कार्यरत छन। ०७३ साल फाल्गुण १६ गते प्रधानाध्यापकको पदबाट राजीनामा गरेका उनी त्यसपछी मात्र सक्रिय राजनीतिमा आएको र सङ्गठनलाई अझ  विस्तारमा काम गरेको उन बताउँछन्।

सामाजिक रूपान्त्रण र सकारात्मक परिवर्तन गर्ने उद्देश्यले आफूले शिक्षण पेशा छोडेर राजनीतीमा प्रवेश गरेको सूर्य बताउँछन। ०७४ सालको स्थानीय चुनावमा एमाले पार्टीबाट टिकट नपाएका उनी ०७९को स्थानीय चुनावमा १ सय ३६ भोटले काङ्ग्रेसका उम्मेदवारलाई हराउँदै विरुवा गाउँपालिकाको अध्यक्ष बन्न सफल भएका हुन्।

सोही  गाउँपालिकाको कार्यकारी अधिकृत चन्द्रकान्त भण्डारीलाई भेटेपछि म पालिका अध्यक्ष कुँवरको कार्यकक्ष तर्फ लागे। अध्यक्ष कुँवर आफूले सस्तो लोकप्रियता नखोजेको र निर्वाचित भएको पहिलो वर्षमा ६ वटै स्वास्थ्य चौकीहरूमा प्राविधिकसहित प्रयोगशालाको निर्माण गरेको बताउँछन्। पहिला दुई वटा बर्थिङ सेन्टर रहेको र अहिले पाँच वटा बर्थिङ सेन्टर बनाउने तयारी गाउँपालिकाले गरिरहेको छ।

त्यसैगरी बाल विकास केन्द्रको स्तर उन्नतीको लागि कार्यक्रमलाई अगाडी बढाइएको छ । सडकहरूको वर्गिकरण गरी राङखोलाबाट विरुवा गाउँपालिकासम्म जोड्ने भित्री सडकलाई कालो पत्रे गर्नको लागी गण्डकी प्रदेश सरकारसँग २८ करोड बजेट बिनियोजन गरिसकेको उक्त सडक निर्माण हुने प्रक्रियामा रहेको अध्यक्ष कुँवर बताउँछन् ।  गैरी खोला ज्याग्दीघाट लगायतका खोलाहरूमा पक्की पुलको निर्माण हुने प्रक्रिया अघि बढेको र वडा नम्बर ३ को राङभाङमा रहेको स्वास्थ्य चौकी जिर्ण भएकाले उक्त स्वास्थ्य चौकीको निर्माणका लागि संघीय सरकारबाट ८० लाख बजेट विनियोजन भएको र उक्त स्वास्थ्य चौकीको मर्मतलाई अगाडी बढाइसकेको लगायतका कामहरु उनले प्राथमिकतामा राखेर गरिरहेको बताए।

अनाथ बालबालिकाहरूलाई विरुवा गाउँपालिकाले संरक्षण गरिरहेको सूर्यले बताए। अभिभावकविहीन बालबालिकाहरूको १२ कक्षासम्म लाग्ने खर्चलाई पालिकाले व्यवस्थापन गरिरहेको छ। हाल २० जना अभिभावकविहीन बालबालिकाहरूलाई उक्त सेवा पालिकाले प्रदान गरिरहेको उनले बताए। यसैगरी परिचयपत्र प्राप्त अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूको स्वास्थ्य बीमा आफूहरूले नि:शुल्क गरिदिएको सूर्यले भने।

गाउँपालिकाले गरिरहेको काम अन्तर्गत सीटीभीटी अन्तर्गतका बिषयहरु अध्ययन गर्नको लागि विद्यार्थीहरू बाहिर जानपर्ने  हुँदा हाल सो बिषयहरु विरुवाको भुरुङ चौकी विद्यालयमा पढाइ भइरहेका र प्राविधिक विषय अध्ययन गर्नको लागि विद्यार्थीहरूले पैसा तिर्न नपर्ने व्यवस्था गाउँपालिकाले गरेको उनी भन्छन। बसाईसराई रोक्न नसक्नु र युवाहरूलाई कृषिमा जोड्न गाह्रो हुनु विरुवा गाउँपालिकाको मुख्य समस्या भएको उनको अनुभव छ।

यसैगरी विरुवा गाउँपालिकामा कार्यरत करारका कर्मचारीहरूको समस्याको समधान भएको उनले बताए। रोजगार व्यक्तिको परिवारसँग जोडिएको भन्दै करारमा कार्यरत कर्मचारीहरूलाई कामबाट निकाल्न नहुने भन्ने विषयमा विपक्षी साथीहरूसँग विशेष छलफल गरिएको उनले बताए। करारको कर्मचारीहरूलाई कामबाट निकाल्नु भनेको जनप्रतिनिधीको क्षमता माथी प्रश्नसमेत उठ्ने उनको बुझाइ छ। स्थानीय तह आफैं रोजगारी उत्पादन गर्ने एउटा क्षेत्र भएको हुँदा यसलाई व्यवस्थित गर्नुपर्नेमा जोड दिनुपर्ने बताए। उक्त पालिकामा खानेपानीको समस्या समधानको लागि आफूहरूले विशेष गृहकार्य गरिरहेको सूर्यले बताए। त्यहीकैं मुहानबाट विरुवाका जनताहरूलाई पानी खुवाउने रहर उनको छ। पालिकामा वृक्षारोपण गर्ने कामसमेत भइरहेको तर समयमा पानी नपर्नु र मुहान पनि सुक्दै जानुले खानेपानी वितरणमा चुनौती थपिएको छ।

निर्वाचित भएर आइसकेपछि आफूहरूले कृषिका लागि कृषकहरूलाई उपलब्ध गराउने अनुदानको प्रक्रियालाई परिमार्जन गरेको र ठूलो परिमाणमा एउटै व्यक्तिलाई अनुदान दिनेभन्दा पनि सानो परिणाममा धेरै कृषकहरूलाई समेट्ने कार्यक्रम पालिकाले सञ्चालन गरेको उनले भने। उत्पादनको आधारमा अनुदान दिने कार्यविधि बनिसकेको हुँदा टीमका साथीहरूले कृषकहरूको घरमा गएर प्रत्यक्ष अवलोकन गरेर मात्र अनुदान उपलब्ध गराइरहेको सूर्यको भनाइ छ।

निर्वाचित भएर आइसकेपछि आफूहरूले कृषिका लागि कृषकहरूलाई उपलब्ध गराउने अनुदानको प्रक्रियालाई परिमार्जन गरेको र ठूलो परिमाणमा एउटै व्यक्तिलाई अनुदान दिनेभन्दा पनि सानो परिणाममा धेरै कृषकहरूलाई समेट्ने कार्यक्रम पालिकाले सञ्चालन गरेको उनले भने। उत्पादनको आधारमा अनुदान दिने कार्यविधि बनिसकेको हुँदा टीमका साथीहरूले कृषकहरूको घरमा गएर प्रत्यक्ष अवलोकन गरेर मात्र अनुदान उपलब्ध गराइरहेको सूर्यको भनाइ छ।

आगामी दिनहरूमा पालिकामा शिक्षाको स्तरलाई माथी उकास्नको लागि आफूहरू अझ खट्ने उनले बताए । त्यसैगरी विरुवा गाउँपालिकामा अब छिटै अस्पतालको निर्माण गर्ने योजनामा पालिका अध्यक्ष सूर्य छन्। राङखोलादेखी विरुवा गाउँपालिकासम्मको बाटो प्राथमिकतामा भएको भन्दै यसलाई छिटै निर्माण गरिने उनले प्रतिवद्धाता व्यक्त गरे। बसाँईसराँईको रोकथाम र कृषकहरूलाई कृषिमा जोड्नको लागी पालिकाले अझ गम्भिर भएर काम गर्ने उनले भने। विरुवा गाउँपालिकालाई नमुना गाउँपालिकामा परिणत गर्ने आफ्नो लक्ष्य रहेको हुँदा विरुवा गाउँपालिकाका स्थानीयवासीहरूले सहयोग गर्नेमा पनि उनी विश्वस्त छन्।

अध्यक्ष कुँवरसँगको यो कुराकानीपछी त्यहाँका कर्मचारी सोमराज पौडेलले मलाई मोटरसाइकलमा राखेर जीप बिसौनीसम्म ल्याइदिए र फर्किने जीप छुटिसकेकाले राङखोलासम्म मलाई सोही पालिकाका कर्मचारी सन्तोष सरले पुर्‍याए। यी दुवै जना तथा विरुवा गाउँपालिकासम्मको यात्रामा सहयोग गर्नुहुने सबैलाई धन्यवाद!